W Polsce wprowadzona została ustawa, która reguluje kwestie dotyczące sygnalistów – osób, które zgłaszają nieprawidłowości związane z działalnością przedsiębiorstw i instytucji. Ustawa ma na celu ochronę sygnalistów przed represjami ze strony pracodawców i zapewnienie im bezpieczeństwa w miejscu pracy. Warto poznać jej zasady, aby wiedzieć, jakie prawa i obowiązki mają sygnaliści i jakie są konsekwencje niezgodnego z prawem działania.
Kto może być sygnalistą?
Ustawa określa, że sygnalistą może być każdy pracownik, wolontariusz, kontrahent lub inna osoba, która ma informację o nieprawidłowościach związanych z działalnością przedsiębiorstwa lub instytucji. Sygnalista nie musi być związany z daną firmą lub instytucją umową o pracę.
Jakie nieprawidłowości można zgłosić?
Sygnalista może zgłosić nieprawidłowości związane z działalnością przedsiębiorstwa lub instytucji, takie jak np.: naruszenie prawa, nadużycie władzy, korupcja, nieetyczne zachowanie, niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia ludzi, środowiska czy mienia.
Jakie są obowiązki sygnalisty?
Sygnalista ma obowiązek zgłosić nieprawidłowość przełożonemu lub odpowiedniej osobie w firmie lub instytucji. Jeżeli sygnalista boi się represji ze strony pracodawcy, może zgłosić nieprawidłowość bezpośrednio organowi nadzoru lub odpowiedniemu urzędowi. Sygnalista jest zobowiązany do zgłaszania nieprawidłowości zgodnie z zasadami etyki i zachowania zaufania. Nie jest uprawniony do ujawniania informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa lub instytucji, chyba że jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa publicznego.
Jakie są prawa sygnalisty?
Ustawa gwarantuje sygnalistom ochronę przed represjami ze strony pracodawcy. Pracodawca nie może odmówić sygnaliście pracy, obniżyć mu wynagrodzenia lub zlecić mu innego rodzaju pracy w związku z zgłoszeniem nieprawidłowości. Sygnalista ma także prawo do anonimowości, jeżeli wyrazi takie życzenie.
Jakie są konsekwencje niezgodnego z prawem działania pracodawcy?
Jeżeli pracodawca narusza prawa sygnalisty lub stosuje wobec niego jakiekolwiek formy represji, może być pociągnięty do odpowiedzialności prawnej. Sygnalista może wystąpić z pozwem do sądu pracy lub zgłosić sprawę do organów nadzoru. W przypadku udowodnienia naruszenia praw sygnalisty, pracodawca może zostać ukarany grzywną lub nawet aresztem.